Ο Ισλαμικός φονταμενταλισμός.

Η διαμάχη ανάμεσα στον υλισμό και την επιστροφή στις θρησκευτικές αξίες.                                                                            

                                                                                                                  Τον Φεβρουάριο 1979 οι Σιίτες, υπό την ηγεσία του Αγιατολάχ Ρουντολάχ Χομεϊνί, κατορθώνουν, με την ισλαμική επανασταση, να ιδρύσουν στο Ιράν ένα θρησκευτικό κράτος. Στον δυτικό κόσμο πλανάται ένα φάντασμα: το φάντασμα του ισλαμικού φονταμενταλισμού που αντιμετωπίζεται ως «επανάσταση ενάντια στον εκσυγχρονισμό» και «επιστροφή στον Μεσαίωνα».
                                                                                                                     Η ποικιλότροπα υποκινούμενη ενεργοποίηση του Ισλάμ και η επιστροφή στη θρησκεία ως μέτρο ατομικής συμπεριφοράς, κοινωνικής τάξης και πολιτικού προσανατολισμού, προκαλεί από τα τέλη του '70 διαμάχες σε μέρη του ισλαμικού κόσμου.                                                                                                                                                   Το Ισλάμ στην εξουσία.                                                                            Σε μερικά μέρη οι οπαδοί προκαλούν ανοιχτά τα καθεστώτα. Έτσι, τον Οκτώβριο 1981, Αιγύπτιοι ακτιβιστές της μουσουλμανικής αδελφότητας δολοφονούν τον Ανουάρ Ας Σαντάτ και κλιμακώνουν από το 1992 τους αγώνες ενάντια στο καθεστώς. Στο Σουδάν, το 1989, το Εθνικό ισλαμικό Μέτωπο (NIF) φθάνει, μετά από πραξικόπημα αξιωματούχων,στον μοχλό της εξουσίας. Στην Αλγερία, εκπρόσωποι του ισλαμικού κινήματος Front Islamique du Salut (FIS) κερδίζουν στις βουλευτικές εκλογές του 1991, με το 48% των ψήφων. Το αποτέλεσμα αμφισβητείται από την κυβέρνηση και τον στρατό και πυροδοτείται πολύνεκρος εμφύλιος πόλεμος. Στην παλαιστινιακή περιοχή αυτοδιοίκησης και στο Ισραήλ, στρατιωτικοί ακτιβιστές της Χαμάς, των επιθετικών σιιτών Χεσμπολά και του ισλαμικού Τζιχάντ, προσπαθούν να σταματήσουν τη διαδικασία ειρήνευσης στη Μέση Ανατολή. Οι διαμάχες κράτους, κοινωνίας και ισλαμικού κινήματος δεν αποβαίνουν πάντα βίαιες. Στην Ιορδανία οι ισλαμιστές αναγνωρίζουν το Χασιμητικό βασίλειο. Στο Πακιστάν, την Υεμένη και την Τουρκία, που το τουρκο-ισλαμικό κόμμα ευημερίας κερδίζει τις βουλευτικές εκλογές του 1995 με 21,3% των ψήφων, οι ισλαμιστές συμμετέχουν στις πολιτικές υποθέσεις.  

                                                                                                                       Ο πολιτισμικός αγώνας.                                                                                      Οι θρησκευτικοί φανατισμοί είναι παγκόσμιο φαινόμενο, το οποίο επηρεάζει όλες τις θρησκευτικές και εθνικοπολιτισμικές αντιλήψεις του κόσμου όχι μόνον στις χώρες του Ισλάμ, αλλά -επίσης- στις χριστιανικές χώρες της Δύσης, στην ινδουιστική Ινδία και στο ιουδαϊκό Ισραήλ. Ο ισλαμικός φομενταλισμός, εντούτοις, προβάλλεται από τους αντιπάλους του ως η σημαντικότερη απειλή κατά της διεθνούς ειρήνης και ως περίπου αντίστοιχος σε επικινδυνότητα με τον ναζισμό, τον φασισμό αλλά και τον κομμουνισμό.                                                                                                                                                                                                            Οι κόσμοι του Ισλάμ.                                                                                     Μία ουδέτερη εξέταση δείχνει ότι το Ισλάμ δεν είναι κλειστή ενότητα και ότι οι τάσεις εξισλαμισμού δεν είναι ούτε ίδιες ούτε και έχουν ίδιο περιεχόμενο. Σύμφωνα με μία εξέταση της ιδεολογίας των κινημάτων αυτών, είτε ιρανοσιιτικών είτε αιγυπτιοαδελφομουσουλμανικών, πρόκειται για φαινόμενα διαφορετικών κοινωνιών με εντελώς διαφορετικό ιστορικό παρελθόν.                                                                                                                                                                                                                 Φονταμενταλισμός/Ισλαμισμός ή κίνημα διαμαρτυρίας;                  Πρέπει να διακρίνουμε ανάμεσα και στον ισλαμικό φονταμενταλισμό, τον ισλαμισμό και το κίνημα διαμαρτυρίας που δημιουργήθηκε από κοινωνικο-οικονομικές και πολιτικές κρίσεις και χρησιμοποιείται από ακραίους ισλαμιστές ως μέσο νομιμοποίησης των πράξεών τους και ως όπλο. Οι ανταγωνιστικές τάσεις του '70 αποτελούν έκφραση μιας κρίσης, στην εξέλιξη και της ολοκληρωτικής αποτυχίας του ισχύοντος καθεστώτος. Είτε είναι δημοκρατικό, μοναρχικό, σοσιαλιστικό, καπιταλιστικό, είτε είναι προοδευτικό ή συντηρητικό - πουθενά οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να οικοδομήσουν ένα λειτουργικό πολιτικό και οικονομικό σύστημα. Ο λεγόμενος επανα-ισλαμισμός (στο Ιράν υπό το καθεστώς του Σάχη, στην Αίγυπτο, την Αλγερία και την Τουρκία) ανάγεται στα εξής αίτια: πρώτον, στην απογοήτευση από τα αποτελέσματα της αποκτηθείσας ανεξαρτησίας, που κερδήθηκε μετά από μακροχρόνιους αγώνες. Δεύτερον, στην απειλή εξαφάνισης των παραδόσεων από τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό και τη βιομηχανοποίηση. Τρίτον, στην αυξανόμενη αστυφιλία και την εξαθλίωση του αγροτικού πληθυσμού στις πόλεις. Τέταρτον, στην απογοήτευση από την αντίφαση μεταξύ των οικονομικών προσδοκιών και των επιτευγμένων αποτελεσμάτων. Ως πέμπτο σημείο ακολουθεί το ότι οι καρποί του οικονομικο-τεχνολογικού εκσυγχρονισμού, αντίθετα με τις υποσχέσεις, ευνοούν μόνο μία μικρή ελίτ.                                                                                                                                               Το Ισλάμ ως μέσον διαμαρτυρίας.                                                        Στο ερώτημα, γιατί αναδεικνύονται οι ισλαμιστές και όχι άλλες πολιτικές δυνάμεις στην κορυφή αυτών των «Κινημάτων διομαρτυρίας» υπάρχουν διάφορες απαντήσεις. Από τη μία δεν είναι διαθέσιμες άλλες ομάδες για να ηγηθούν της διαδικασίας ανανέωσης του συστήματος, αφού οι αντιμαχόμενες ομάδες (εθνικιστές, σοσιαλδημοκράτες, φιλελεύθεροι) αποτελούν στα περισσότερα κράτη τον κύριο στόχο της κρατικής καταπίεσης. Αυτό τις καθιστά αδύναμες να σχηματίσουν μία γνήσια εναλλακτική λύση στο κυρίαρχο καθεστώς. Έτσι απομένουν μόνο οι ισλαμιστές με την υποδομή, την προσωπική ακεραιότητα τους, και είναι οι λιγότερο πιθανοί να κατηγορηθούν για φιλοκυβερνητική στάση. Από την άλλη, οι μορφές διαμαρτυρίας των ισλαμιστών ενδείκνυνται για την κινητοποίηση των μαζών. Σε πολλές περιπτώσεις η θρησκεία και ιδιαίτερα οι μορφές έκφρασής της λειτουργούν ως μέσο διαμαρτυρίας. Παράδειγμα οι «ειρηνικές επαναστάσεις» της καθολικής και ευαγγελικής εκκλησίας στην Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη το 1989. Έτσι και η χρήση της θρησκείας στον ισλαμικό κόσμο ήταν λογική αφού η σφαίρα επιρροής της ακόμα και σε απολυταρχικά κράτη παραμένει κάτι το άπιαστο και ιερό. Τέλος, γιατί πρότεινε τη μοναδική γλώσσα με την οποία μπορούσε να εκφραστεί κανείς χωρίς να τιμωρηθεί. 'Ετσι το Ισλάμ αντιμετωπίζεται από πολλούς ως η μόνη εναλλακτική, η λύση για τη φτώχεια, την ανεξαρτησία και την λανθασμένη εξέλιξη. Μόνο η επιστροφή στο Ισλάμ και η εφαρμογή της ισλαμικής τάξης δικαίου και αξιών θα υπερνικήσει τα προβήλητα, θα επιφέρει την κοινωνική ισότητα και θα επιστρέψει στους Μουσουλμάνους την αυτοεκτίμηση και την αξιοπρέπεια.                                                                                          

                                                                                                                     Αποτελεί το Ισλάμ τη λύση;                                                                               Για κάποια περίοδο φαίνεται ότι οι ισλαμιστές στο Ιράν σημειώνουν για πρώτη φορά καθολικές επιτυχίες, με την έννοια ότι επιδιώκουν κάποιους στόχους. Η μέχρι τώρα εξέλιξη καθιστά δύσκολο τον εντοπισμό της «ισλαμικής εναλλακτικής ταξης» στην οικονομική και κοινωνική πολιτική. Εκτός από αυτό, οι ιρανικές εμπειρίες, λόγω των συγκεκριμένων κοινωνικο-οικονομικών προϋποθέσεών τους και των ιδιαίτερων θρησκευτικών χαρακτηριστικών του Σιιτισμού, θα ήταν καλύτερα να μην επαναλαμβάνονταν. Επανα-ισλαμίζονται οι περιοχές εκείνες, στις οποίες οι αναδιαρθρώσεις επιτυγχάνονται εύκολα και συμπεραίνονται οι καθαρές κατευθυντήριες γραμμές της θρησκευτικής παράδοσης: στο αστικό και ποινικό δίκαιο, όσον αφορά την απαγόρευση του αλκοόλ και τους κανονισμούς ενδυμασίας, όπως π.χ. ο φερετζές στις γυναίκες. Κατά τα άλλα, το καθεστώς προωθεί πολύ γρήγορα την αναγέννηση ενός εθνικού πολιτισμού, τη δημιουργία μιας νέας σιιτικής-ιρανικής ενιαίας ταυτότητας και μιας ηγεμονικής εξωτερικής πολιτικής, παρόμοια με αυτή του καθεστώτος του Σάχη.                                                                                                                                                                                                       Ανεκπλήρωτες υποσχέσεις.                                                                             Γίνεται όλο και πιο εμφανές ότι οι ισλαμιστές κατά κανόνα δεν έχουν ρεαλιστικό πρόγραμμα για την επίλυση των επειγόντων προβλημάτων. Είτε η κατάσταση παραμένει ως έχει αλλά με διαφορετικό όνομα, όπως στο Πακιστάν, είτε η οικονομία παραμελείται, όπως στο Ιράν, λόγω της διαμάχης αντιμαχόμενων ομάδων. Οι υποσχέσεις της επανάστασης για τη δημιουργία ενός «δίκαιου ισλαμικού οικονομικού συστήματος» παραμένουν ανεκπλήρωτες και, πολλά χρόνια μετά την επανάσταση, ο μισός πληθυσμός του Ιράν ζει κάτω από τα όρια της ένδειας.                                                                                                                                                                Το μέλλον του ισλαμικού φονταμενταλισμού.                                     Αφού οι ισλαμικές-φονταμενταλιστικές ομάδες δεν κατάφεραν μέχρι τώρα να βρουν κάποια επιτυχημένη πρόταση επίλυσης και να εξουδετερώσουν τις κοινωνικο-οικονομικές κρίσεις, που αποτέλεσαν εξ αρχής την αιτία δημιουργίας τους, θα χάσουν την απήχησή τους, συγκρινόμενες με τις «σύγχρονες» δομές, και θα αποτύχουν. Αυτό ισχύει και για τις προσπάθειες, μέσω πανισλαμιστικών κινημάτων, δημιουργίας μίας κοινότητας που θα συμπεριλαμβάνει όλους τους μουσουλμάνους (Ούμμα). Μια πιο προσεκτική ανάλυση αποκαλύπτει ότι ο «ισλαμικός κολοσσός» καταρρέει σε μικρά κομματάκια που δεν μπορούν να κολληθούν. Η κατάληψη του Κουβέιτ από το Ιράκ και η συμμετοχή μιας σειράς αραβικών κρατών στην πολεμική συμμαχία του 1991 & 2004, αντικατοπτρίζει την τάση αυτή, αποκαλύπτοντας τα προβλήματα του συστήματος στον ισλαμικό κόσμο. Η προοπτική αναγέννησης της ισλαμικής κοσμοπολιτείας, με τη μορφή της θεοκρατίας, θα παραμείνει προφανώς ένα μάλλον ανεκπλήρωτο όνειρο.                                                                                                                                                            http://to-emblima.blogspot.gr/