Η μνήμη του σύμπαντος

Υπάρχει άραγε μια συλλογική μνήμη της φύσης, στην οποία αποθηκεύονται οι εμπειρίες κάθε όντος, ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για Βακτήριο, φυτό, ζώο, άνθρωπο ή πέτρωμα; Ο Άγγλος βιοχημικός κυτταρικός βιολόγος, καθηγητής Ρούπερτ Σέλντρεϊκ (γενν. 1942) πιστεύει ότι όλα τα πλάσματα της φύσης προσδιορίζονται από «μορφογενετικά πεδία», τα οποία αποτελούν ένα είδος χωροχρονικής μνήμης. «Κάθε ζωντανός οργανισμός συνδέεται με αυτά τα πεδία, τα οποία επηρεάζουν την εξέλιξη, τη μορφή και τη χαρακτηριστική του συμπεριφορά».                                                                                                                                                                Σύμφωνα με τον καθηγητή, όταν τα ζώα ενός είδους είτε αναπτύσσουν είτε μαθένουν μια συγκεκριμένη ιδιότητα ή συμπεριφορά, τότε αυτή υιοθετείται αυτόματα από τα άλλα άτομα του είδους, ακόμα και αν αυτά δεν βρίσκονται σε άμεση επαφή μεταξύ τους.    
Η θεωρία του Ρ. Σέλντρεϊκ έρχεται έτσι αντιμέτωπη με την εικόνα που έχει η επιστήμη για τον κόσμο. Κάποιοι τον ονομάζουν «Γαλιλαίο του 21ου αι», αφού οι επιστημονικές του θεωρίες είναι πολύ τολμηρές για την καθιερωμένη επιστήμη. Στη μακρά ιστορία των επιστήμων, οι νέες επιστημονικές σκέψεις συχνά αγνοήθηκαν και οι εκπρόσωποί τους αποκηρύχθηκαν ή κατέληξαν στο περιθώριο.                                                     
                                                                                                              Απάντηση σε καίρια ερωτήματα                                                            Τα μορφογενετικά πεδία, σύμφωνα με τον Σέλντρεϊκ είναι συγκρίσιμα με το λογισμικό των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Εμπλουτίζονται συνεχώς με πληροφορίες από τους διάφορους ζωντανούς οργανισμούς τις Γης, τις οποίες συλλέγουν και προσφέρουν ξανά για επεξεργασία. Εάν ορισμένος αριθμός ατόμων ενός είδους αναπτύξει μια συγκεκριμένη συμπεριφορά, τότε η συμπεριφορά αυτή μεταδίδεται αυτόματα στα άλλα μέλη του είδους. Σύμφωνα με με τη θεωρία του Σέλντρεϊκ «εάν σε κάποιο μέρος της Γης κάποια συνήθεια μαθαίνεται, εξασκείται και εφαρμόζεται συχνά, τότε δημιουργείται ένα κοινό μαθησιακό πεδίο, το οποίο διευκολύνει τη μετέπειτα εφαρμογή της συνήθειας αυτής.                                    

                                                                                       Ο Σέλντρεϊκ συγκρίνει αυτόν τον «μορφικό συντονισμό» με τη λειτουργία του ραδιοφώνου. Η μουσική δεν περιέχεται μέσα στη συσκευή του ραδιοφώνου, αλλά υπάρχει στον αέρα χωρίς να την ακούμε. Μόνο εάν το ραδιόφωνο είναι συντονισμένο στη σωστή συχνότητα, λαμβάνει πληροφορίες, «θεωρώ τον εγκέφαλο περισσότερο πομπό και δέκτη παρά καταγραφέα στον οποίο αποθηκεύονται πληροφορίες», λέει ο βιολόγος. 
     

                                                                                                      Μαθαίνουν και τα πετρώματα;                                                             Με τη θεωρία αυτή γίνεται δυνατό να ερμηνευτούν και άλλα βασικά ερωτήματα της επιστήμης, όπως για παράδειγμα η ενστικτώδης συμπεριφορά των ζώων ή το γεγονός ότι τα νέα χημικά στοιχεία είναι πιο δύσκολο να κρυσταλλωθούν την πρώτη φορά, παρά σε μετέπειτα δοκιμές. «Όταν δημιουργούνται σε κάποιο σημείο της Γης νέες κρυσταλλικές δομές, τότε η διαδικασία αυτή επαναλαμβάνεται με ευκολία και σε άλλα σημεία της», εξηγεί ο Σέλντρεϊκ. «Αυτό είναι σημαντικό επειδή σύμφωνα με τις ισχύουσες απόψεις, οι κρύσταλλοι αποτελούν νεκρή ύλη».                                  

                                                                                                            Στα ίχνη των μυστηρίων                                                                  Υπάρχουν πολλές ενδείξεις, οι οποίες επιβεβαιώνουν την υπόθεση ότι υπάρχει πράγματι «μνήμη της φύσης». Βιολόγοι ανακάλυψαν τον τρόπο με τον οποίο τα ζώα έχουν την δυνατότητα να βρίσκουν τη φωλιά και τα αποθέματα της τροφής τους, οι σκίουροι που επιστρέφουν στο σημείο όπου έχουν κρύψει την τροφή τους και οι μέλισσες, οι οποίες επιστρέφουν στη φωλιά τους, έχουν ικανότητες που οφείλονται σε μια έξυπνη δεξιότητα παρατήρησης και ευαισθησίας. Έχει διατυπωθεί η θεωρία ότι τα ζώα ανακαλούν έναν αφηρημένο χάρτη, στον οποίο τοποθετούν τα διάφορα γεωγραφικά σημεία της καθημερινής εμπειρίας τους.                                                                                                                                                    Ένας αόρατος σύνδεσμος                                                                      Πως όμως είναι δυνατόν τα περιστέρια, οι γάτες και οι σκύλοι να βρίσκουν έναν συγκεκριμένο και συχνά απομακρυσμένο προορισμό; «Το μορφικό πεδίο είναι εκείνο που τα οδηγεί στον προορισμό τους», πιστεύει ο Ρ. Σέλντρεϊκ. «Ένα είδος αόρατου συνδέσμου που τεντώνεται όταν απομακρύνονται από το καταφύγιο ή το αγαπημένο τους πρόσωπο και ο οποίος τα έλκει προς τα πίσω. Μπορούμε να τον θεωρήσουμε και ως ευαίσθητο σύνδεσμο ή ως κάτι άγνωστο, το οποίο δεν έχει χαρτογραφηθεί ακόμα από τις φυσικές επιστήμες».                                                     Ο Σέλντρεϊκ θέλει να ερμηνεύσει με την έρευνά του και μια εμπειρία που αναφέρεται από πολλούς και η οποία σχετίζεται με την αίσθηση ότι κάποιος μας παρακολουθεί ακόμα και όταν δεν τον βλέπουμε. Η θεωρία, στην οποία κατέληξε ο επιστήμονας μετά από πειράματα με 18.000 άτομα το 1990, είναι η εξής:«Η όραση δεν αποτελεί διαδικασία κατά την οποία η αντίληψη ενός αντικειμένου γίνεται μόνο παθητικά. Αντίθετα, το αντικείμενο και ο παραλήπτης είναι συνδεδεμένοι και αλληλοεπηρεάζονται. Η παρατήρηση δημιουργεί ένα πεδίο, το οποίο ο παρατηρούμενος είναι δυνατό να αντιληφθεί».                                                                                        Μια ευρεία εικόνα                                                                                   Ο  ερευνητής είναι πεπεισμένος ότι ακόμα και οι παραφυσικές ικανότητες, όπως η υπεραισθητηριακή αντίληψη και η μετάδοση σκέψης, έχουν τις ρίζες τους στο γενετικό υλικό, και ότι είναι περισσότερο διαδεδομένες στα ζώα. Στόχος του Σέλντρεϊκ είναι η δημιουργία μιας βάσιμης εμπειρικής αρχής από τη συλλογή ενός τεράστιου υλικού καταγεγραμμένων και αναλυμένων περιπτώσεων. «Η εικόνα που έχω για την επιστήμη είναι ευρύτερη από αυτή μιας παραδοσιακά μηχανικής επιστήμης», συνοψίζει ο Σέλντρεϊκ.
                                               

                                                                                                              Η μετανάστευση των χελιών                                                             Παρά το πλήθος των ερευνών δεν έχει βρεθεί ακόμα ικανοποιητική εξήγηση γιατί τα χέλια του δυτικού ημισφαιρίου γεννιούνται στη θάλασσα των Σαργασών του Ατλαντικού ωκεανού, στα νότια των Βερμούδων. Εκατομμύρια χέλια από τα ποτάμια της Ευρώπης και της Αμερικής διανύουν χιλιάδες χιλιόμετρα για να φτάσουν στο σημείο που γεννήθηκαν να γεννήσουν εκεί τα αυγά τους και να πεθάνουν. Από τα αυγά εκκολάπτονται μικρά χέλια τα οποία στη συνέχεια ξεκινούν το ταξίδι τους με προορισμό τα μακρινά ποτάμια. Αποτελεί μεγάλο αίνιγμα της βιολογίας γιατί τα χέλια κάνουν αυτό το τεράστιο ταξίδι και πως βρίσκουν τον δρόμο για το μέρος που εγκατέλειψαν οι πρόγονοί τους. Σύμφωνα με τον Σέλντρεϊκ το φαινόμενο αυτό αποτελεί μια ακόμη ένδειξη για την ύπαρξη των μορφογενετικών πεδίων που ο ίδιος υποστηρίζει.                                                        

                                                                                                              Ο Ρούπερτ Σέλντρεϊκ σπούδασε φιλοσοφία στο Χάρβαρντ και αργότερα φυσικές επιστήμες στο Κέιμπριτζ, όπου έκανε διδακτορικό το 1967 στη βιοχημεία. Οι θεωρίες του τον ανέδειξαν σε σημαντικό εκπρόσωπο της νέας βιοχημείας. Οι απόψεις του έχουν φανατικούς αντιπάλους αλλά και οπαδούς.                                                                                                                                                                     http://to-emblima.blogspot.gr/